Spirometre cihazı, solunum fonksiyonlarını ölçmek ve değerlendirmek amacıyla kullanılan bir medikal cihazdır. Bu cihaz, özellikle akciğer hastalıklarının teşhis ve takibinde önemli bir rol oynar.
Spirometre, solunum sisteminin çalışma kapasitesini değerlendirerek kişinin solunum fonksiyonlarını ve akciğer sağlığını anlamaya yardımcı olur. Spirometre ölçüm cihazı, hava yollarındaki tıkanıklıkları, solunum kapasitesindeki azalmaları ve akciğerlerin ne kadar hava alıp verebileceğini ölçer.
Spirometre cihazı ile ölçülen parametreler, kişinin akciğer kapasitesinin ve solunum fonksiyonunun detaylı bir analizini sunar. Spirometre cihazları ile en yaygın ölçülen parametreleri şunlardır:
Zorlu Vital Kapasite (FVC - Forced Vital Capacity): Bu ölçüm, kişinin derin bir nefes alıp, tüm havayı hızlıca boşaltmasına kadar olan süreçteki hava miktarını belirler. FVC, akciğerlerin ne kadar hava depolayabileceğini gösterir.
Zorlu Ekspirasyon Hacmi (FEV1 - Forced Expiratory Volume in 1 second): Bu parametre, kişinin bir saniye içinde zorlayarak dışarı verdiği hava miktarını ölçer. FEV1, genellikle astım, KOAH gibi hastalıkların teşhisinde önemli bir gösterge olarak kullanılır.
FEV1/FVC Oranı: FEV1 ve FVC oranı, akciğerlerin sağlıklı olup olmadığını belirlemek için kullanılır. Eğer oran normalin altında ise, bu solunum yolu hastalıklarını işaret edebilir.
Zorlu Ekspirasyon Hacmi 25-75 (FEF25-75): Bu ölçüm, kişinin akciğerlerinin ortasında kalan kısmı, yani genellikle küçük hava yollarından hava çıkışı hızını belirler. Bu değer, akciğerin küçük hava yollarındaki tıkanıklıkların varlığını gösterir.
Peak Flow (Pik Akım): Kişinin en hızlı nefes verme hızını ölçen parametredir. Peak Flow, astım ve diğer solunum yolu hastalıkları olan kişilerde, solunum fonksiyonlarının izlenmesinde kullanılır.
Inspiratuar Kapasite (IC): Bu parametre, kişinin normal solunumun ardından alabileceği maksimum hava miktarını ölçer.
Total Akciğer Kapasitesi (TLC): TLC, akciğerlerin maksimum kapasitesini ifade eder, yani akciğerlerin tamamen hava ile dolduğu anda sahip olduğu hava miktarını belirler.
Rezidüel Hacim (RV): Akciğerlerden tamamen atılamayan hava miktarını ölçer. Bu, akciğerlerin her zaman bir miktar hava tutarak, onların düzgün çalışmasını sağlar.
Her ne kadar spirometre cihazı, solunum fonksiyonlarını detaylı bir şekilde ölçebilen bir cihaz olsa da bazı parametreler bu cihazla ölçülemez. Spirometre, yalnızca hava akışını ve akciğer kapasitesini ölçen bir cihazdır. Ancak bazı parametreleri ölçmek için ek cihazlara ihtiyaç duyulur:
Kan Gazı Analizi: Medikal firmalar aracılığıyla tedarik edilecek spirometre cihazı, kan gazı ölçümünü yapmaz. Kanın oksijen ve karbondioksit seviyelerini ölçmek için ayrı bir kan gazı analizi gereklidir.
Akciğer Dokusu Değerlendirmesi: Spirometre, akciğerlerin dokusal yapısının ne kadar sağlam olduğunu belirleyemez. Akciğer dokusunda meydana gelen skarlaşma veya yara izlerinin tespiti için CT taramaları veya diğer görüntüleme yöntemleri gereklidir.
Fiziksel Aktivite İzleme: Spirometre cihazı, sadece solunum fonksiyonlarını ölçer ve kişinin fiziksel aktivitesini izleme yeteneğine sahip değildir. Bir kişinin günlük aktiviteleri ve solunumun bu aktivitelerle nasıl ilişkilendiği, farklı testlerle değerlendirilir.
Solunum Yolu Enfeksiyonları: Spirometre ölçüm cihazı, enfeksiyonlara bağlı hava yolu daralmalarını ölçebilir ancak enfeksiyonların varlığını doğrudan gösteremez. Enfeksiyonların tespiti, klinik muayene ve laboratuvar testleri ile yapılır.
Spirometre cihazı ile ölçüm, oldukça basittir. İlk olarak, kişi spirometre cihazının ağızlık kısmını yerleştirir ve cihazla birlikte belirli bir şekilde solunum yapar. Aşağıdaki adımlar genellikle izlenen süreci oluşturur:
Başlangıç Hazırlığı: Kişiye, doğru ölçüm yapabilmesi için cihazı doğru şekilde kullanma talimatı verilir. Solunum yollarını engelleyen takı, mücevher veya sıkı kıyafetler çıkarılır.
Derin Nefes Alma: Kişiden derin bir nefes alması istenir. Ardından, mümkün olan en hızlı şekilde tüm havayı dışarıya vermesi beklenir.
Ölçüm Tekrarları: Doğru ve güvenilir sonuçlar almak için test genellikle 3 defa tekrarlanır. En iyi ölçüm sonucu, bu tekrarların ortalaması alınarak hesaplanır.
Sonuçlar ve Değerlendirme: Elde edilen sonuçlar, spirometre cihazı tarafından dijital olarak kaydedilir ve sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilir. Ölçülen değerler, kişinin akciğer kapasitesini ve solunum fonksiyonlarını gösterir.
Spirometre cihazı fiyatları, cihazın tipine, özelliklerine ve markasına göre değişkenlik gösterir. Evde kullanım için tasarlanmış basit modellerin fiyatları genellikle 1.000 TL ile 3.000 TL arasında değişirken, daha profesyonel ve hassas ölçümler yapabilen dijital spirometre cihazları 5.000 TL ile 20.000 TL arasında bir fiyat aralığına sahiptir. Sağlık kuruluşları veya klinikler için daha gelişmiş spirometre ölçüm cihazı modelleri tercih edilir ve bu modellerin fiyatları, özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir.
Spirometre cihazı, solunum fonksiyonlarını değerlendirmek için vazgeçilmez bir araçtır. Tıbbi cihazlar arasında yer alan spirometre cihazı ile ölçüm sayesinde, solunum yolu hastalıkları gibi ciddi durumlar erken tespit edilebilir ve uygun tedavi süreçleri başlatılabilir.
Ancak bu cihazın yalnızca hava akışıyla ilgili veriler sunduğu ve bazı testler için ek cihazların gerektiği unutulmamalıdır. Sağlık profesyonelleri, spirometre cihazı kullanarak hastalarının sağlık durumunu izleyebilir ve tedavi sürecini yönlendirebilir.